Wyszukiwarka
Liczba elementów: 3
Polecane
Gliwice
Wszystko zaczęło się w 1796 roku, kiedy to w mieście nad Kłodnicą uruchomiono pierwszy na kontynencie (poza Wielką Brytanią) wielki piec opalany koksem. Sukces miał wielu ojców, ale najwięcej do powiedzenia miał szkocki wynalazca i przedsiębiorca – John Baildon. Po dwóch latach w hucie ruszyła gisernia, zajmująca się odlewaniem gotowych przedmiotów. Gliwicka odlewnia, wraz z bliźniaczymi zakładami w Berlinie i Sayn, zajmowała się produkcją zarówno armat, jak i odlewów artystycznych. Współpracowała z najwybitniejszymi artystami, wśród których były tak znane nazwiska, jak Karl Friedrich Schinkel, August Kiss czy Teodor Kalide. Hutą zachwycał się Julian Ursyn Niemcewicz, podróżujący po Śląsku w 1821 roku. Pisał: „Gliwice odlewają w rozmaitych robotach do 100 000 cetnarów żelaza. Od ogromnych dział szturmowych do przedmiotów sztuk i najdrobniejszych łańcuszków, wszystko znaleźć tam można. Widziałem tam mosty całe, kraty, lwy, kandelabry, wazy, krucyfixy, medaliony wielkie i małe, krzyżyki, pierścionki, łańcuszki.” Warto wspomnieć, że najwyższe pruskie odznaczenie wojskowe – Żelazny Krzyż – zostało po raz pierwszy odlane w Gliwicach w 1813 roku. Po II wojnie światowej tradycje huty gliwickiej przejęły Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych (GZUT). Stąd wyszły tak znane pomniki, jak warszawska Nike, Pomnik Powstańców Śląskich w Katowicach, Wyspiańskiego w Krakowie. Muzeum Odlewnictwa utworzono w 1991 roku w jednej z hal dawnej huty na terenie GZUT. W 2010 r. zostało ono przeniesione i obecnie mieści się w odnowionej maszynowni dawnej kopalni „Gliwice”. Budynki założonej w 1901 roku kopalni projektowali Emil i Georg Zillmanowie – twórcy katowickich osiedli: Giszowca i Nikiszowca. W XXI wieku zrewitalizowano maszynownię, cechownię i willę dyrektora. W 2010 roku zaprezentowano w nowym miejscu wystawę multimedialną. Tak opisuje ją sam twórca aranżacji , Mirosław Nizio: „Inspiracją dla wystroju ekspozycji stała się struktura miasta oraz architektura starych pieców hutniczych. Już same dokumenty ryciny, szkice po trosze określały charakter tego miejsca. W ten sposób powstały obiekty, które symbolicznie mają przedstawiać fabrykę oraz piece hutnicze: cztery kubiki, z których wydobywa się żar. (…) Bardzo ciekawym elementem są wnętrza pieców, do których zwiedzający mogą wchodzić i w których zapoznają się z uporządkowaną już chronologicznie historią odlewnictwa artystycznego od XVIII- do XX-wiecznych budowli przemysłu żeliwnego, gliwickich i okolicznych wyrobów artystycznych”. Muzeum znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki.
Po I wojnie światowej, powstaniach śląskich i plebiscycie, Górny Śląsk został podzielony pomiędzy Polskę i Niemcy. Kiedy w latach 30. do władzy w Niemczech doszedł Adolf Hitler, dla polskich wojskowych stało się jasne, że najbogatsze województwo w kraju jest niedostatecznie chronione. Podjęto więc decyzję o budowie linii fortyfikacji, która otrzymała nazwę Obszar Warowny Śląsk. W ciągu kilku lat powstały solidne umocnienia, rozpościerające się od Niezdary (na północy), po okolice Pszczyny (na południu). Oddział PTTK w Bytomiu proponuje wycieczkę „Szlakiem Obszaru Warownego Śląsk”, która poprowadzi do najlepiej zachowanych obiektów obronnych, tworzących kiedyś Punkty Oporu „Łagiewniki” i „Godula”. Twórcy ścieżki zalecają skorzystanie z komunikacji publicznej (tramwajowej i autobusowej); przewidywany czas przejścia to około 5 godzin. Wycieczkę najlepiej rozpocząć na przystanku tramwajowym Łagiewniki Cmentarz. W odległości około 100 m od niego odnajdziemy ciężki schron bojowy, służący dowódcy odcinka Punktu Oporu „Łagiewniki”. Obiekt został starannie wyremontowany, utrzymując efektowne, ochronne malowanie. Stąd kierujemy się w stronę Bytomia, by na ul. Krzyżowej odnaleźć kolejny schron; z tego miejsca warto podejść na stadion sportowy Łagiewnickiego Klubu Sportowego, aby zobaczyć polowy schron piechoty. Dalej idziemy w kierunku dawnej Huty „Zygmunt”, aby zobaczyć tamtejsze schrony. Pierwszy obiekt znajduje się przy ul. Spacerowej i jest to tzw. tradytor (ciężki schron artyleryjny); następny schron bojowy ujrzymy w Koloni Zygmunt, po przeciwnej stronie huty. Kilka kolejnych schronów trzeba odszukać na terenie Świętochłowic oraz przy granicy Rudy Śląskiej. Na „pierwszy ogień” idzie ciężki schron bojowy Grupy Bojowej „Zgorzelec”, a następne na trasie wycieczki są schrony Punktu Oporu „Godula”. Ostatnie obiekty zobaczymy w okolicach ul. Karola Goduli w Rudzie Śląskiej. Ciekawostką są dawne koszary (obecnie część szpitala) oraz schron pozorny.
Gliwice
Pod koniec XVIII wieku w Gliwicach rozpoczął się proces gwałtownego rozwoju przemysłowego. W ciągu kilku dziesięcioleci miasto wyrosło na jeden z najważniejszych ośrodków przemysłu ciężkiego na Śląsku. Huty i kopalnie decydowały o obliczu miasta, przedsiębiorcy dorabiali się nieprawdopodobnych fortun. Na początku lat 80. XIX stulecia do Gliwic przyjechał z Wrocławia niespełna 30-letni Oskar Caro. Wywodził się z zamożnej, żydowskiej rodziny, kontrolującej Hutę Hermina w Łabędach. Do jej bezpośredniego nadzoru został właśnie skierowany. Niedługo po przyjeździe ożenił się z Florą Lubowski, córką właściciela firmy budowlanej. Dla młodej pary została wkrótce wzniesiona okazała rezydencja. Willa Caro powstawała w latach 1882-1885. Zaprojektował ją i wybudował prawdopodobnie sam ojciec panny młodej, Salomon Lubowski. Pierwotnie budynek był jednopiętrowy i otaczał go rozległy ogród. Później dobudowano drugie piętro. Oskar Caro zmarł w 1931 roku, a willa już trzy lata później stała się siedzibą muzeum. Budynek reprezentuje spokojny i elegancki styl neorenesansowy. Jednak prawdziwe piękno skrywa w środku. Wrażenie robi już reprezentacyjny hol, z którego można się dostać do jadalni, dużego i małego salonu czy gabinetu. Na piętrze przewidziano prywatne apartamenty właścicieli. Kuchnię ulokowano w piwnicy, skąd potrawy do jadalni transportowano windą. Zachwycają modrzewiowe boazerie, schody, stropy, sztukaterie, żyrandole i meble. Mamy tutaj cały przegląd stylów, co jest charakterystyczne dla eklektycznych rezydencji w XIX w.: od neorenesansu, przez neobarok, po empire i biedermeier. Obecnie na parterze Willi Caro można zwiedzać stałą ekspozycję „Dziewiętnastowieczne wnętrza mieszkalne willi górnośląskich przemysłowców. Na wystawy czasowe Willa zaprasza na pierwsze i drugie piętro. We wnętrach Willi Caro często odbywają się koncerty i recitale, wykłady, spotkania oraz konferencje naukowe. Od 2010 roku w Willi Caro swoją siedzibę ma też Czytelnia Sztuki, czyli galeria sztuki współczesnej.