Pomnik „Porozumienia Jastrzębskiego” w Jastrzębiu Zdroju

Miejscowość:
Jastrzębie-Zdrój
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Znajdujący się przed Kopalnią Węgla Kamiennego "Borynia-Zofiówka" w Jastrzębiu Zdroju pomnik upamiętnia Porozumienie Jastrzębskie z 3 września 1980 r., będące fragmentem tzw. Porozumień Sierpniowych, zawartych między władzami PRL a społeczeństwem. Pomnik "Porozumienia Jastrzębskiego" wybudowano spontanicznie i odsłonięto w pierwszą rocznicę zawarcia porozumienia. Jego autorem był górnik Joachim Paruzel. Niedługo później, w stanie wojennym, władze PRL dokonały brutalnej pacyfikacji strajkującej kopalni.

Porozumienie Jastrzębskie

„Porozumienie Jastrzębskie” 3 września 1980 r. podpisane zostało przez Komisję Rządową oraz Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, którego przewodniczącym był Jarosław Sienkiewicz. Strajkujący górnicy do słynnych 21 postulatów wysuniętych przez załogi zakładów Wybrzeża dołączyli własne, dotyczące spraw płacowych, socjalno-bytowych oraz związanych z organizacją pracy. Władze zaakceptowały wówczas m.in. postulat wprowadzenia wolnych sobót i niedziel, zaliczenie pylicy płuc do chorób zawodowych, a także poprawę zaopatrzenia sklepów - co miało niebagatelne znaczenie w wadliwie działającej, centralnie sterowanej gospodarce PRL.

Porozumienia Sierpniowe

Na mocy porozumień przedstawiciele władz oraz załogi czuwać mieli nad realizacją postanowień i dopilnować, by nie stosowano wobec strajkujących górników jakichkolwiek represji. Porozumienia te należały do czterech, zawartych w sierpniu i wrześniu 1980, zwanych później Porozumieniami Sierpniowymi. Wydarzenia te miały niebagatelne znaczenie moralne dla społeczeństwa, które żyjąc w niesuwerennym kraju, pod rządami partii komunistycznej, po raz kolejny upomniało się o swoje prawa.

Narodowy zryw

Jednym z impulsów do tych wydarzeń był wybór papieża Jana Pawła II w 1978 roku. Latem 1980 rozpoczął się niespotykany na dotychczasową skalę ruch społeczny, którego symbolem była rejestracja związku zawodowego „Solidarność”. Kilkunastomiesięczny okres względnej wolności związany był choćby ze złagodzeniem cenzury oraz ograniczeniem represji komunistycznego reżimu. Choć okres ten zakończył się 13 grudnia 1981 roku wprowadzeniem stanu wojennego, to ówczesny narodowy zryw stanowił jedno z ogniw długiego łańcucha wydarzeń, których finałem był upadek komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej.

Władze PRL

O tym, jak władze PRL w istocie podchodziły do porozumień ze społeczeństwem, mogą świadczyć wydarzenia mające miejsce na terenie tutejszej kopalni po wprowadzeniu stanu wojennego. Wówczas, nocą 13 grudnia, na wieść o aresztowaniach członków „Solidarności”, część z nich - pozostająca na wolności - ukryła się w kopalni, której załoga rozpoczęła strajk okupacyjny. 15 grudnia 1981 doszło do pacyfikacji zakładu przez siły milicji i wojska, które dokonywały kilkakrotnych ataków na bramy przy pomocy czołgów.

Kopalnia „Manifest Lipcowy” była pierwszym z miejsc, w których władza użyła wówczas przeciw robotnikom ostrej amunicji. O perfidii i okrucieństwie władz PRL świadczyć może fakt utrudniania dostępu do rannych przybyłemu na miejsce pogotowiu oraz próby tuszowania sprawy: skonfiskowanie przez funkcjonariuszy SB kul wyjętych z ran górników.

Wirtualne wycieczki
Wyświetlenia:  184
Lokalizacja:

Ul. Rybnicka
44-335 Jastrzębie-Zdrój
Gmina: Jastrzębie-Zdrój
Powiat: Jastrzębie-Zdrój


Region turystyczny: 
Kraina Górnej Odry
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe


Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Wydarzenia w pobliżu
Jastrzębie-Zdrój
2025-06-27
4.78 km
TOWAROWA LIVE: Koncertowe lato w Łaźni Moszczenica. Zobacz na żywo koncerty artystów polskiej sceny alternatywnej w strefie chillout w cztery wakacyjne piątki.
Rybnik
2025-07-31
15.69 km
Zapraszamy Państwa na finisaż wystawy "Inner Vision" czeskich artystów - Jiří i Karla Javorkovi. Wystawę można oglądać już od 13 lipca 2025 roku. Można będzie zobaczyć fotografie, media mieszane, drewniane kolaże i obiekty, akwarele i suchy pastel. Prace powstawały przez ostatnie trzy lata.
Rybnik
2025-07-17
15.69 km
Zapraszamy na warsztaty plastyczne dla dzieci pt.: "Polak w kosmosie", które oprowadzi Brygida Przybyła, rybnicka malarka.
Rybnik
2025-07-17
15.69 km
Zapraszamy na warsztaty plastyczne dla dzieci pt.: "Polak w kosmosie".
Rybnik
2025-07-17
15.69 km
Zapraszamy na warsztaty plastyczne dla dzieci pt.: "Polak w kosmosie". Poprowadzi je Brygida Przybyła, rybnicka malarka. Malarstwo to dla niej podróż po krainie piękna i prawdy, która zawsze zaczyna się od zachwytu. Każdy temat wystawy wynika z oczarowania jakimś miejscem, obiektem i jego magią. Malarstwo jest dla niej nie tylko pięknym sposobem spędzania czasu, jest też drogą wnikliwszego postrzegania otaczającego świata, to wciąż nowe wyzwania, nowa droga poznania. To również droga do podzielenia się wrażeniami i emocjami. Zapisy: halorybnik@gmail.com Bilety: 15 zł, do nabycia w halo!Rybnik Dodatkowe informacje u prowadzącej zajęcia: pod nr 500 430 685
W pobliżu
Jastrzębie-Zdrój
2.20 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Jastrzębie-Zdrój
3.90 km
Jastrzębie-Zdrój
3.90 km
Pawłowice
6.12 km
Warszowice
6.46 km
Pawłowice
8.24 km
Gastronomia w pobliżu
Jastrzębie-Zdrój
1.40 km
Jastrzębie-Zdrój
2.02 km
Jastrzębie-Zdrój
2.06 km
Jastrzębie-Zdrój
2.39 km
Jastrzębie-Zdrój
2.93 km