Zabytkowy układ urbanistyczny Pyskowic

Pyskowice leżą nad rzeką Dramą, pomiędzy Tarnowskimi Górami a Gliwicami. Miasto liczy obecnie około 20 tysięcy mieszkańców i zalicza się do średniej wielkości ośrodków przemysłowych. Historia Pyskowic rozpoczęła się w czasach średniowiecznych, co stawia je w rzędzie najstarszych górnośląskich miast. Prawdopodobnie w XIII wieku powstała nad Dramą osada, której największym atutem było położenie przy ważnym szlaku komunikacyjnym, wiodącym z Krakowa w Małopolsce do stolicy Śląska – Wrocławia. Wielu historyków przyjmuje, że prawa miejskie nadał Pyskowicom w 1260 roku szczególnie aktywny w dziele osadnictwa książę opolski, Władysław I. Jednak pierwsza wzmianka o mieście pochodzi dopiero z XIV wieku, a dokładnie z roku 1327.

Rynek i zabudowa

W tym czasie ukształtował się charakterystyczny układ urbanistyczny Pyskowic, z niemal kwadratowym rynkiem w centrum oraz siecią ulic wychodzących z jego narożników. Miasto nie doczekało się nigdy otoczenia murami, posiadało za to ziemne wały i fosę, których pozostałością są biegnące po owalu ulice Sienkiewicza i ks. Poniatowskiego. Jako że miejscowość przecinał ze wschodu na zachód trakt handlowy, ważną rolę odgrywały dwie bramy: tarnogórska i toszecka. Przez stulecia miasto rozwijało się pomyślnie i to mimo częstych zniszczeń wojennych czy kataklizmów. W 1822 roku tragiczny pożar strawił większość zabudowy. Dlatego domy w ścisłym centrum, w tym w Rynku, pochodzą głównie z XVIII i XIX wieku i w większości są klasycystycznymi, piętrowymi kamieniczkami. Ozdobą Rynku jest neogotycki ratusz, do którego warto wstąpić, by zapoznać się z ekspozycją Muzeum Miejskiego. Na północny zachód od Rynku znajduje się najstarszy zabytek Pyskowic, czyli pierwotnie gotycki, a później przebudowywany kościół pod wezwaniem św. Mikołaja, z interesującym wyposażeniem wnętrza.