Najstarsza oś miejska Katowic

Katowice

Wieś Katowice powstała prawdopodobnie w XVI wieku na terenach Kuźnicy Boguckiej. Jej centrum stanowiło skrzyżowanie kilku ważnych traktów, prowadzących do Mikołowa, Mysłowic, Brynowa i północnej części Bogucic; znajdowało się ono w okolicach obecnego Rynku. Wielki wpływ na rozwój przestrzenny osady miały przemiany w górnośląskim przemyśle, które nastąpiły w drugiej połowie XVIII wieku. Wtedy to prymitywne kuźnice zaczęto zastępować nowocześniejszymi hutami, w krajobrazie pojawiły się szyby kopalń węgla kamiennego oraz kominy innego typu zakładów przemysłowych. W tym czasie chociażby ruszyła w Katowicach „Huta Katowicka”, a po niej huty „Fanny”, „Franz”, „Henrietta” czy „Emma” oraz kopalnie „Beata” i „Ferdynand”. Po upływie kilkudziesięciu lat przedsiębiorstwa zniknęły z centrum Katowic; w ich miejsce ukształtowała się sieć ulic z zabudową miejską. Znacząco na ten proces wpłynęło doprowadzenie do Katowic w roku 1846 linii kolejowej.

Najstarsza oś miejska Katowic

Główna oś miejska ciągnie się na północ od wspomnianej linii kolejowej, łącząc plac Wolności na zachodzie, przez Rynek w centrum, po plac Szramka na wschodzie. Najwcześniej powstał Rynek, bo już w 1859 roku. Na zachód od Rynku prowadziła Grundmannstrasse (dzisiaj 3 Maja), a na wschód, śladem dawnego traktu Mysłowickiego, Friedrichstrasse (dzisiaj Warszawska); wcześnie wytyczono też inne ulice w kierunku wschodnim, tj. Bahnhofstrasse (dzisiaj Dworcowa) i Richard Holtzestrasse (dzisiaj Mariacka). To właśnie przy dzisiejszym placu Wolności oraz ulicach Dworcowej i Mariackiej, stanęły najstarsze kamienice mieszczańskie, z których wiele zachowało się do dziś. Natomiast ul. Warszawską zabudowano przede wszystkim willami. Jednak najbardziej monumentalnymi gmachami były tutaj: niezachowana synagoga na ul. 3 Maja, kościół ewangelicki na ul. Warszawskiej i świątynia katolicka przy wylocie Mariackiej, na pl. Szramka.